ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ

หน่วยที่ 2

แนวคิด ทฤษฏี นวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศทางการศึกษา

     ทฤษฎีการเรียนรู้ที่เป็นพื้นฐานของเทคโนโลยีการศึกษานั้นเป็นทฤษฎีที่ได้จาก 2กลุ่ม คือ 

1. กลุ่มพฤติกรรม (Behaviorism)  
2. กลุ่มความรู้ (Cognitive)

     ทฤษฎีจากกลุ่มพฤติกรรมนิยม นักจิตวิทยาการศึกษากลุ่มนี้ เช่น chafe Watson Pavlov,Thorndike , Skinnerซึ่งทฤษฎีของนักจิตวิทยากลุ่มนี้มีหลายทฤษฎี เช่นทฤษฎีการวางเงื่อนไข (Conditioning Theory) 
ทฤษฎีความสัมพันธ์ต่อเนื่อง (Connectionism Theory)ทฤษฎีการเสริมแรง (Stimulus-Response Theory)

 ทฤษฎีการวางเงื่อนไข (Conditioning Theory)

     เจ้าของทฤษฎีนี้คือพอฟลอบ (Pavlov)กล่าวไว้ว่า ปฏิกิริยาตอบสนองอย่างใดอย่างหนึ่งของร่างกายของคนไม่ได้มาจากสิ่งเร้าอย่างใดอย่างหนึ่งแต่เพียงอย่างเดียว สิ่งเร้านั้นก็อาจจะทำให้เกิดการตอบสนองเช่นนั้นได้ ถ้าหากมีการวางเงื่อนไขที่ถูกต้องเหมาะสม ทฤษฎีความสัมพันธ์ต่อเนื่อง (Connectionism Theory) เจ้าของทฤษฎีนี้ คือ ธอร์นไดค์ (Thorndike)ซึ่งกล่าวไว้ว่า สิ่งเร้าหนึ่ง ๆ ย่อมทำให้เกิดการตอบสนองหลาย ๆ อย่าง จนพบสิ่งที่ตอบสนองที่ดีที่สุด เขาได้ค้นพบกฎการเรียนรู้ที่สำคัญคือ

     1. กฎแห่งการผล (Law of Effect)

     2. กฎแห่งการฝึกหัด (Law of Exercise)

     3. กฎแห่งความพร้อม (Law of Readiness)

ทฤษฎีการวางเงื่อนไข/ทฤษฎีการเสริมแรง (S-R Theory หรือ Operant Conditioning) เจ้าของทฤษฎีนี้คือ สกินเนอร์ (Skinner) กล่าวว่า ปฏิกิริยาตอบสนองหนึ่งอาจไม่ใช่เนื่องมาจากสิ่งเร้าสิ่งเดียว สิ่งเร้านั้นๆ ก็คงจะทำให้เกิดการตอบสนองเช่นเดียวกันได้ ถ้าได้แนวคิดของสกินเนอร์นั้น นำมาใช้ในการสอนแบบสำเร็จรูป หรือการสอนแบบโปรแกรม (Program Inattention) สกินเนอร์เป็นผู้คิดบทเรียนโปรแกรมเป็นคนแรก

                คาร์เพนเตอร์ และเดล(C.R. Carpenter and Edgar Dale)ได้ประมวลหลักการและทฤษฏีเทคโนโลยีทางการศึกษาในลักษณะของการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ คือ หลักการจูงใจ  สื่อเทคโนโลยีทางการศึกษาจะมีพลังจูงใจที่สำคัญในกิจกรรมการเรียนการ สอน เพราะเป็นสิ่งที่สามารถผลักดัน ส่งเสริมและเพิ่มพูนกระบวนการจูงใจที่มีอิทธิพลต่อพลังความสนใจ  ความต้องการ ความปรารถนา และความคาดหวังของผู้เรียนที่จะศึกษา  การพัฒนามโนทัศน์ (Concept)  ส่วนบุคคล  วัสดุการเรียนการสอนจะช่วยส่งเสริมความ คิด ความเข้าใจแก่ผู้เรียนแต่ละคน ดังนั้นการเลือก การผลิตและการใช้วัสดุการเรียนการสอน ควรจะต้องสัมพันธ์กับความสามารถของผู้สอนและผู้เรียน  กระบวนการเลือกและการสอนด้วยสื่อเทคโนโลยี  ความสัมพันธ์ระหว่างการปฏิบัติเกี่ยวกับสื่อจะเป็นแบบลูกโซ่ในกระบวนการเรียนการสอน การจัดระเบียบประสบการณ์เทคโนโลยีทางการศึกษา  ผู้เรียนจะเรียนได้ดีจากสื่อ เทคโนโลยีที่จัดระเบียบเป็นระบบ การมีส่วนรวมและการปฏิบัติ  ผู้เรียนต้องการมีส่วนร่วม และการปฏิบัติด้วยตนเองมากที่สุด   การฝึกซ้ำและการเปลี่ยนแปลงสิ่งเร้าบ่อยๆอัตราการเสนอสื่อ

ในการเรียนการสอนอัตราหรือช่วงเวลาการเสนอข้อความรู้ต่างๆ

จะต้องมีความสอดคล้องกับความสามารถอัตราการเรียนรู้และ

ประสบการณ์ของผู้เรียนความชัดเจนความสอดคล้องและ

ความเป็นผลการถ่ายโยงที่ดีโดยที่การเรียนรู้แบบเก่าไม่อาจถ่ายทอดไปสู่การเรียนรู้ใหม่ได้อย่าง อัตโนมัติ

จึงควรจะต้องสอนแบบถ่ายโยงเพราะผู้เรียนต้องการแนะนำ

ในการปฏิบัติและเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้นั้นที่เป็นประโยชน์ต่อการนำไปใช้ในสถานการณ์จริง

การให้รู้ผล  การเรียนรู้จะดีขึ้น   ส่วนบูเกสสกี (Bugelski) ได้สนับสนุนว่า

การเรียนรู้จะเป็นผลจากการกระทำของผู้เรียนไม่ใช้กระบวนการถ่ายทอดของผู้สอน

เพื่อผู้เรียนจะได้เชื่อมโยงความรู้ใหม่ได้สะดวกซึ่งหมายถึงว่า

เทคโนโลยีทางการศึกษาจะเป็นตัวการประสานความรู้โดยตรงแก่ผู้เรียน

หลักการและทฤษฎีที่เกี่ยวกับนวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการ

ศึกษายังต้องอาศัยวิธีการที่สำคัญ  คือ วิธีการเชิงมนุษยวิทยา(Humunistic Approach)  ได้แก่

การที่ครูให้ความสนใจต่อการพัฒนาในด้านความเจริญเติบโตของ

ผู้เรียนแต่ละคน วิธีการสอนเชิงระบบ (Systematic Approach) ได้แก่

การจัดการเรียนการสอน โดยอาศัยวิธีระบบ

ทั้งเพราะการเรียนการสอนเป็นการถ่ายทอดศิลปะ วัฒนธรรม

ความรับผิดชอบต่อสังคมในลักษณะของการเข้าใจเนื้อหาวิชาจิตวิทยาการเรียนรู้

 การเรียนรู้ หมายถึง กระบวนการเปลี่ยนพฤติกรรม

 กิจกรรมที่ผู้เรียนแสดงออก และสามารถสังเกตและวัดได้

 การศึกษากระบวนการเรียนรู้จึงต้องศึกษาเรื่องของพฤติกรรมมนุษย์

 เปลี่ยนไปในลักษณะที่พึงประสงค์    ธรรมชาติของการเรียนรู้   คือ 

ความต้องการของผู้เรียน (Want)
สิ่งเร้าที่น่าสนใจ (Stimulus)
การตอบสนอง (Response)
การได้รับรางวัล (Reward)

ลำดับขั้นของการเรียนรู้  ในกระบวนการเรียนรู้ของคนเรานั้น จะประกอบด้วยลำดับขั้นตอนพื้นฐานที่สำคัญ 3 ขั้นตอนด้วยกัน คือ

(1) ประสบการณ์
(2) ความเข้าใจ
(3) ความนึกคิด